SỰ PHÁT TRIỂN KHUNG PHÁP LÝ VỀ TIỀN ẢO (CRYPTOCURRENCY) TẠI NHẬT BẢN – PHẦN 2

Note: There is a rating embedded within this post, please visit this post to rate it.

Tiếp theo phần I, phần II sẽ đề cập đến những nội dung sửa đổi của Luật Dịch vụ Thanh toán liên quan đến Tiền ảo và Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do Phạm tội mà có đối với Tiền ảo.

Nội dung sửa đổi của Luật Dịch vụ Thanh toán liên quan đến Tiền ảo

Định nghĩa Tiền ảo

Thuật ngữ “Tiền ảo” được định nghĩa như sau:[1]

• giá trị tài sản (proprietary value) có thể được sử dụng để thanh toán cho một người không xác định giá của bất kỳ hàng hóa được mua hay mượn hoặc bất kỳ dịch vụ nào được cung cấp và có thể bán hoặc mua từ một người không xác định (hạn chế trong việc được lưu trữ trên máy móc điện tử hoặc phương tiện khác bằng các phương tiện điên tử khác và không bao gồm tiền Nhật hay tiền nước ngoài và tài sản được gọi là tiền; cũng áp dụng cho các mục sau) và có thể được giao dịch bằng cách sử dụng hệ thống xử lý dữ liệu điện tử; hoặc
• giá trị tài sản có thể được giao dịch qua lại đối với giá trị tài sản được liệt kê ở mục trên với người không xác định và có thể được giao dịch sử dụng hệ thống xử lý dữ liệu điện tử.

Như vậy, “Tiền ảo” nghĩa là (i) “giá trị tài sản” được lưu trữ điện tử không rơi vào phạm vi “tiền” hoặc “tài sản được xem là tiền” và có thể sử dụng để thanh toán hàng hóa và/hoặc dịch vụ và có thể được bán và mua giữa những người không xác định, và cũng có thể được chuyển nhượng sử dụng một hệ thống xử lý dữ liệu điện tử; hoặc (ii) “giá trị tài sản” có thể được giao dịch với một “Tiền ảo” khác và cũng có thể được giao dịch sử dụng một hệ thống xử lý dữ liệu điện tử. Điểm quan trọng của định nghĩa này là nó có thể được sử dụng để thanh toán, mua và bán, và giao dịch giữa những người không xác định. Kết quả là, nếu phạm vi sử dụng của tiền ảo bị hạn chế, vấn đề phát sinh là liệu nó có đáp ứng được định nghĩa này hay không.

Giới thiệu hệ thống đăng ký cho Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo

• Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo

Thuật ngữ “Dịch vụ Giao dịch tiền ảo” (Virtual Currency Exchange Services) có nghĩa là bất kỳ hành vi nào sau đây được thực hiện để kinh doanh:[2]

• mua/bán Tiền ảo hoặc giao dịch để lấy Tiền ảo khác;
• trung gian, đại lý hoặc ủy thác cho các hoạt động được liệt kê ở mục (i) trên đây;[3] hoặc
• quản lý tiền hoặc Tiền ảo của người sử dụng kết nối với các hành vi được liệt kê tại (i) và (ii).

Điểm lưu ý của mục (i) là Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo không chỉ bao gồm mua/bán Tiền ảo để đổi lấy tiền Nhật hoặc ngoại tệ khác mà còn trao đổi để lấy Tiền ảo khác. Theo mục (ii), bất kỳ hành vi nào không liên quan đến mua, bán hoặc giao dịch Tiền ảo nhưng liên quan đến trung gian, đại lý hoặc ủy thác tiền ảo như một hoạt động kinh doanh được xem là “Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo”. Chẳng hạn, nếu một người không giao dịch Tiền ảo mà lôi kéo người sử dụng mua Tiền ảo như người môi giới, thì việc gạ gẫm đó sẽ bị xem như là cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo. Thêm vào đó, theo mục (iii), cung cấp dịch vụ quản lý Tiền ảo được xem như là “Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo”. Tuy nhiên, bởi những hạn chế (“liên quan đến giao dịch, v.v… của Tiền ảo”) được thêm vào, cung cấp dịch vụ ví điện tử (e-wallet) không liên quan đến giao dịch, v.v… của Tiền ảo có thể được xem là không rơi vào phạm vi “Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo”.

• Đăng ký Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo[4]

Để tham gia vào Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo, cá nhân, tổ chức phải được đăng ký với Thủ tướng Chính phủ (cá nhân, tổ chức đã được đăng ký đó sẽ được xem là “Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo”). Một “Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo Nước ngoài” cũng phải được cấp phép như đề cập trên đây. Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo Nước ngoài không được cấp phép sẽ bị cấm thực hiện các hoạt động được liệt kê ở điểm (i) đến (iii) của mục 3.2.1 trên đây cho cá nhân, tổ chức ở Nhật Bản.
Một cá nhân, tổ chức có ý định được cấp phép phải nộp đơn đăng ký bao gồm tên của Tiền ảo được mua bán, nội dung và phương tiện của Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo, và các nội dung chi tiết khác. Đơn đăng ký đó phải được nộp kèm theo các tài liệu, bao gồm tài liệu chứng minh rằng không có cơ sở nào cho việc từ chối đăng ký, tài liệu tài chính và tài liệu giải thích việc thiết lập một hệ thống đảm bảo thực thi và cung cấp phù hợp và an toàn cho Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo. Đối với các nhà cung cấp đã được đăng ký, “Giấy phép đăng ký Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo” sẽ được công khai.
Luật cũng quy định danh sách cơ sở để từ chối cấp phép. Chẳng hạn, một đơn đăng ký sẽ bị từ chối nếu người nộp đơn:[5]

• không phải là một công ty cổ phần được thành lập theo pháp luật Nhật hoặc một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo Nước ngoài (hạn chế đối với một công ty nước ngoài có một văn phòng tại Nhật);
• trong trường hợp một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo Nước ngoài là một tập đoàn không có người đại diện tại Nhật Bản (cư trú tại Nhật);
• là một tập đoàn thiếu cơ sở tài chính đủ để thực thi/cung cấp phù hợp và an toàn cho Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo đáp ứng được các tiêu chuẩn nhất định bởi Pháp lệnh Văn phòng Nội các;
• là một tập đoàn chưa thiết lập một hệ thống cần thiết để thực thi/cung cấp phù hợp và an toàn cho Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo; hoặc
• là một tập đoàn chưa thiết lập một hệ thống cần thiết để đảm bảo tuân thủ các quy định liên quan đến Tiền ảo.
  

  Quy định về hoạt động kinh doanh của Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo[6]

Các quy định chính về hoạt động kinh doanh của Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo như sau (chi tiết được cung cấp tại Pháp lệnh Văn phòng Nội các).

• Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo phải tiến hành các biện pháp cần thiết bảo đảm cho việc quản lý an toàn thông tin.
• Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo phải cung cấp thông tin cho người sử dụng và bảo vệ người sử dụng bằng các cách khác, và tiến hành các biện pháp cần thiết cho việc thực thi/cung cấp phù hợp và an toàn các dịch vụ của mình.
• Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo phải tách riêng tài sản của người sử dụng với tài sản của mình, và định kỳ thực hiện kiểm toán tình trạng quản lý riêng biệt đó bởi một kế toán viên công chứng được cấp phép hoặc một công ty kiểm toán.
• Trong trường hợp có bất kỳ tranh chấp nào với khách hàng, về cơ bản, một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo cần tìm kiếm một giải pháp cho tranh chấp đó thông qua thủ tục giải quyết tranh chấp tài chính thông qua phương thức ADR.
  

  Giám sát Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo

Các quy định về giám sát (chẳng hạn như chuẩn bị sách vở, tài liệu và báo cáo, nộp các báo cáo này cùng với báo cáo kiểm toán của công ty kiểm toán hay kế toán viên công chứng được cấp phép, thẩm định tại chỗ, lệnh nâng cao hoạt động kinh doanh, v.v…) được thiết lập mới cho Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo. Các điều khoản chính như sau:

• Chuẩn bị và duy trì sổ sách và tài liệu liên quan đến Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo.
• Chuẩn bị báo cáo về Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo mỗi năm tài chính và nộp báo cáo đó cho Thủ tướng Chính phủ cùng với các tài liệu tài chính và báo cáo kiểm toán về các tài liệu đó của công ty kiểm toán hoặc kế toán viên công chứng được cấp phép.
• Trong trường hợp một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo quản lý tiền hoặc Tiền ảo của người sử dụng chuẩn bị một báo cáo về lượng hoặc số lượng tiền hoặc Tiền ảo của người sử dụng được mình quản lý trong một giai đoạn nhất định thêm vào báo cáo được nêu trên, và nộp báo cáo này cùng với những tài liệu đính kèm nhất định cho Thủ tướng Chính phủ.

• Khi Thủ tướng Chính phủ nhận thấy sự cần thiết thực thi/cung cấp phù hợp và an toàn Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo, Thủ tướng có thể (a) yêu cầu Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo nộp các báo cáo hoặc tài liệu, (b) đến thăm chính thức văn phòng hoặc cơ sở vật chất khác, và (c) kiểm tra tình trạng kinh doanh của Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo hoặc tài sản hoặc kiểm tra sổ sách và tài liệu. (Thủ tướng có thể, trong giới hạn cần thiết, thực hiện các biện pháp tương tự đối với những người mà Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo đã ủy thác dịch vụ của mình (bao gồm nhà thầu, nhà thầu phụ và các loại nhà thầu khác).)
• Thủ tướng Chính phủ có thể yêu cầu Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo thực hiện các biện pháp cần thiết để nâng cao điều kiện tài chính hoặc hoạt động kinh doanh hoặc các biện pháp cần thiết khác để phục vụ mục tiêu giám sát.
• Nếu Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo (a) trở thành đối tượng của bất kỳ cơ sở để từ chối cấp phép nào được đề cập trên đây, (b) đã được cấp phép bằng cách lừa dối, hoặc (c) đã vi phạm Luật hoặc lệnh được ban hành theo Luật hoặc một sự sắp xếp theo Luật, Thủ tướng có thể hủy bỏ việc đăng ký hoặc yêu cầu Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo đình chỉ tất cả hoặc một phần dịch vụ của mình một thời gian nhất định không quá sáu (06) tháng. Khi Thủ tướng thực hiện sắp xếp này, Thủ tướng phải công bố công khai theo quy định của Pháp lệnh Văn phòng Nội các.
  

  Các quy định liên quan đến một hiệp hội được thành lập bởi các Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo (“Hiệp hội Được Chứng nhận cho Nhà cung cấp Dịch vụ Thanh toán”)

Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo có thể theo ý chí của mình thiết lập một hiệp hội với mục đích cung cấp hướng dẫn, giám sát và các dịch vụ khác cho các công ty thành viên. Một hiệp hội được thiết lập như vậy đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định sẽ được chứng nhận như là Hiệp hội Được Chứng nhận cho Nhà cung cấp Dịch vụ Thanh toán.

        Các quy định hình sự được áp dụng cho Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo

Các quy định hình sự hiện hành của Luật Giao dịch Thanh toán sẽ được áp dụng cho Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo. Những vi phạm nghiêm trọng và hình phạt tương ứng được quy định như sau:

• phạt tù có yêu cầu lao động không hơn ba năm hoặc phạt tiền không hơn ba triệu yên hoặc cả hai:
• thực hiện Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo không có đăng ký, (b) đăng ký bằng các phương thức lừa dối, hoặc (c) cho mượn tên
• phạt tù có yêu cầu lao động không hơn hai năm hoặc phạt tiền không hơn ba triệu yên, hoặc cả hai:
• vi phạm nghĩa vụ tách bạch tiền và Tiền ảo của người sử dụng, hoặc (b) vi phạm lệnh đình chỉ Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo
• phạt tù có yêu cầu lao động không hơn một năm hoặc phạt tiền không hơn ba triệu yên, hoặc cả hai:
• không công bố công khai việc chuyển nhượng việc kinh doanh, hợp nhất, chia, tách công ty hoặc chấm dứt hoạt động kinh doanh hoặc giải thể đối với Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo hoặc công bố không chính xác các nội dung trên, (b) vi phạm nghĩa vụ chuẩn bị và duy trì sổ sách và tài liệu hoặc chuẩn bị sổ sách hoặc tài liệu không chính xác, (c) không nộp báo cáo và các tài liệu đính kèm mỗi năm tài chính cần phải nộp cho Thủ tướng Chính phủ hoặc nộp tài liệu không chính xác, (d) không tuân thủ lệnh của Thủ tướng Chính phủ về việc cung cấp một báo cáo hoặc nộp tài liệu, cung cấp báo cáo hoặc nộp tài liệu không chính xác, hoặc (e) từ chối trả lời hay hay đưa ra câu trả lời không chính xác khi thẩm tra tại chỗ, hoặc từ chối cho phép, cản trở hoặc tránh việc thẩm tra.
• phạt tù có yêu cầu lao động không quá sáu tháng hoặc phạt tiền không quá năm trăm ngàn yên, hoặc cả hai nếu có tuyên bố không chính xác trong đơn đăng ký hoặc tài liệu đính kèm.
• phạt tiền không hơn một triệu yên nếu vi phạm lệnh tăng cường vận hành hoạt động kinh doanh.
  

  Nội dung của Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có đối với Tiền ảo

Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có được sửa đổi để bổ sung Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo vào mục “Nhà vận hành Doanh nghiệp Nhất định” có các nghĩa vụ như trình bày sau đây. Theo đó, luật quy định họ phải thực hiện những nghĩa vụ nhất định như Luật này yêu cầu:

• Nghĩa vụ nhận diện khách hàng[7]

Khi thực hiện một giao dịch nhất định với khách hàng liên quan đến các vụ việc kinh doanh nhất định, một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo phải xác nhận các thông tin sau đây: (a) dữ liệu nhận diện khách hàng, (b) mục tiêu thực hiện giao dịch, (c) nghề nghiệp/ phạm vi kinh doanh, (d) dữ liệu nhận diện khách hàng của một cá nhân/ tổ chức nắm giữ cơ bản hoạt động kinh doanh của khách hàng, và (e) (theo các điều kiện nhất định) tình trạng tài sản và thu nhập.

• Nghĩa vụ chuẩn bị và duy trì dữ liệu thẩm tra[8]

Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo đã thực hiện một giao dịch liên quan đến vụ việc kinh doanh nhất định phải lập tức chuẩn bị dữ liệu xác nhận khách hàng, và duy trì dữ liệu đó trong vòng bảy (07) năm kể từ ngày hợp đồng của giao dịch đó chẩm dứt.

• Nghĩa vụ báo cáo và duy trì dữ liệu giao dịch[9]

Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo đã thực hiện một giao dịch liên quan đến vụ việc kinh doanh nhất định, phải lập tức chuẩn bị dữ liệu giao dịch và duy trì dữ liệu đó trong vòng bảy (07) năm kể từ ngày giao dịch được thực hiện.

• Nghĩa vụ báo cáo các giao dịch khả nghi cho cơ quan có thẩm quyền[10]

Nếu một tài sản được chấp thuận thông qua các giao dịch kinh doanh nhất định bị xem là khả nghi theo thủ tục hình sự hoặc một khách hàng bị tình nghi có liên quan đến rửa tiền trong các vụ việc kinh doanh nhất định, Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo phải ngay lập tức báo cáo nội dung này cho cơ quan có thẩm quyền.

• Phương pháp thực hiện xác nhận phù hợp tại thời điểm giao dịch[11]

Một Nhà cung cấp Dịch vụ Giao dịch Tiền ảo phải tiến hành các biện pháp để cập nhật các nội dung vụ việc tại thời điểm giao dịch, và tăng cường giáo dục và đào tạo nhân viên và các hệ thống cần thiết khác.

Lưu ý: Bài viết cập nhật vào tháng 12/2017, các bạn nên tham khảo thêm những quy định pháp lý mới nhất vào thời điểm đọc. [1] Điều 2.5 Luật Dịch vụ Thanh toán [2] Điều 2.7 Luật Dịch vụ Thanh toán [3] (i) và(ii) được gọi chung là “giao dịch, v.v Tiền ảo” [4] Điều 63.2 Luật Dịch vụ Thanh toán [5] Điều 63.5 Luật Dịch vụ Thanh toán [6] Điều 63 Luật Dịch vụ Thanh toán [7] Điều 4 Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có [8] Điều 6 Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có [9] Điều 7 Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có [10] Điều 8 Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có [11] Điều 11 Luật Ngăn chặn Chuyển tiền do phạm tội mà có Bài viết liên quan: Phần I, Phần III, Những điều cần biết khi đầu tư FX, Chứng khoán, Tiền ảo tại Nhật!

Đánh giá bài viết: Note: There is a rating embedded within this post, please visit this post to rate it.

KVBro – Nhịp Sống Nhật Bản

See more